അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ ചരിത്രപരമായ മണ്ടത്തരം.

"ചരിത്രപരമായ മണ്ടത്തരം", എന്ന പേരില്‍ ഇന്‍ഡ്യന്‍ രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന പ്രയോഗം, സി പി എം എന്ന കമ്യൂണിസ്റ്റുപാര്‍ട്ടിയുടെ ഒരു മണ്ടന്‍ തീരുമാനമാണ്. പ്രമുഖ ഗാന്ധിയനായ അണ്ണാ ഹസാരേക്കും  അതുപോലെ ഒരു മണ്ടത്തരം പറ്റി. താന്‍ പ്രചരണം നടത്തിയിരുന്നെങ്കില്‍ ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി നേതാവ്, അരവിന്ദ് കെജ്‌രിവാള്‍ ഇപ്പോള്‍ മുഖ്യമന്ത്രി ആയിരുന്നേനെ എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രസ്താവിച്ചിരിക്കുന്നു. വളരെ ശരി ആയ ഒരു അഭിപ്രായമാണത്.





ഇക്കഴിഞ്ഞ ഡെല്‍ഹി നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ പരമ്പരാഗത രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തകരെയും  പാര്‍ട്ടികളെയും ഞെട്ടിച്ചു കൊണ്ട് രംഗ പ്രവേശം ചെയ്തിരിക്കുന്ന പാര്‍ട്ടിയാണ്, ആം ആദ്‌മി  പാര്‍ട്ടി.

ഇപ്പോള്‍ ഇന്‍ഡ്യ ഭരിക്കുന്ന കോണ്‍ഗ്രസ് പാര്‍ട്ടി അഴിമതിയുടെയും  ​സ്വജന പക്ഷപാതത്തിന്റെയും കൂത്തരങ്ങായി മാറിയിട്ട് കുറച്ചു നാളായി. അതിനെതിരെ സമരം ചെയ്തുകൊണ്ട് അണ്ണാ ഹസാരെ  രംഗത്തു വന്നിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാഗത്തു നിലയുറപ്പിച്ച വ്യക്തി ആയിരുന്നു അരവിന്ദ് കെജ്‌രിവാള്‍. ആദ്യമൊക്കെ അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ സമരത്തെ പിന്തുണക്കാന്‍ വളരെയേറെ പേരുണ്ടായി. അണ്ണാ ഹസാരെ അഴിമതിക്കെതിരെ സമരം ചെയ്തിട്ട്, മന്‍ മോഹന്‍  സിംഗിനോ കോണ്‍ഗ്രസ് പാര്‍ട്ടിക്കോ യാതൊരു കുലുക്കവുമുണ്ടായില്ല. സുപ്രീം കോടതി പല പ്രാവശ്യം  വിമര്‍ശിച്ചിട്ടും യാതൊരു മാറ്റവും കണ്ടില്ല.  എങ്കിലും അണ്ണാ  ഹസാരെ നിരഹാരവും അല്ലാത്തതുമായ സമരം കൊണ്ട് മുന്നോട്ട് പോയി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സമരത്തിനു ലഭിച്ച പിന്തുണ മദ്ധ്യവര്‍ഗ്ഗത്തില്‍ നിന്നും വിദ്യാര്‍ത്ഥികളില്‍ നിന്നും ആയിരുന്നു. പക്ഷെ ഒരു വര്‍ഷം കഴിഞ്ഞപ്പോഴേക്കും  സമരത്തിലുള്ള പങ്കാളിത്തം  ഗണ്യമായി കുറഞ്ഞു. പലരും അണ്ണാ ഹസാരെയോട് രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ ഇറങ്ങാന്‍ അപേക്ഷിച്ചു. പക്ഷെ ഗാന്ധിയനായ അദ്ദേഹം അധികാര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഭാഗമാകാന്‍ വിസമ്മതിച്ചു കൊണ്ട്, മുഖം തിരിച്ചു. ബഹുജനങ്ങളെ അണിനിരത്തി, ഇന്നുള്ള രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ  പ്രവര്‍ത്തനത്തില്‍ മാറ്റം വരുത്താം എന്നൊക്കെ ആയിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആഗ്രഹം. ഡെല്‍ഹിയിലെ അഴിമതി അടുത്തു നിന്നും  കണ്ട കെജ്‌രിവാളിനാ നിലപാട് സ്വീകാര്യമായില്ല. ഇന്നത്തെ അഴിമതി നിറഞ്ഞ വ്യവസ്ഥിതിയെ വിമര്‍ശിച്ച കേജ്‌രിവാളിന്റെ  സമരത്തെ കോണ്‍ഗ്രസ് പാര്‍ട്ടി കളിയാക്കി. കപില്‍ സിബല്‍ എന്ന കേന്ദ്ര മന്ത്രി ഒരു പടി കൂടെ കടന്ന്, "രാഷ്ട്രീയത്തിനു പുറത്തു നിന്ന് വിമര്‍ശിക്കാതെ അതിനെ ശുദ്ധീകരിക്കാന്‍ വേണ്ടി അകത്തു കടന്നു വന്ന് പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍"  വെല്ലുവിളിച്ചു. സല്‍മാന്‍ ഖുര്‍ഷിദും അതേറ്റു ചൊല്ലി.

ലോക പാല്‍ ബില്ല്, അവതരിപ്പിക്കാം എന്ന വ്യാജ പ്രഖ്യാപനം നടത്തി സര്‍ക്കാര്‍ അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ സമരം കോണ്‍ഗ്രസ്  അവസാനിപ്പിച്ചു. പക്ഷെ കപില്‍ സിബലിന്റെ വെല്ലുവിളി ഏറ്റെടുക്കണമെന്ന് കേജരിവാളിനു തോന്നി. അണ്ണാ ഹസാരെ അഴിമതിക്കെതിരെ സമരത്തിനിറങ്ങുന്നതിനു മുന്നെ തന്നെ കേജ്‌രിവാള്‍, അഴിമതിക്കെതിരെ India Against Corruption എന്ന സംഘടനയുണ്ടാക്കി പ്രവര്‍ത്തിച്ചു തുടങ്ങിയിരുന്നു. സിബലിന്റെ വെല്ലുവിളി സ്വീകരിച്ചു കൊണ്ട് അദ്ദേഹം  പുതിയ ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടിക്ക് രൂപം നല്‍കി. അത് പ്രഖ്യാപിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം നടത്തിയ പ്രസ്താവന ഇതായിരുന്നു.

"Having faced with an indifferent government, we have realised the need to reposition our struggle on the street in such a way so that we can enter Parliament, not just for capturing power, but for uprooting the corrupt government and changing the entire system. For that we need to fight on the street to mobilise a revolutionary movement for all-round change".


അണ്ണാ ഹസാരെയും മറ്റ് പലരും ഇതില്‍ നിന്നും വിട്ടുനിന്നു. ജനങ്ങളെ ബോധവത്കരിച്ച്  നല്ല സ്ഥാനാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് വേണ്ടി മാത്രം വോട്ടു ചെയ്യിച്ച്, വ്യവസ്ഥിതിയെ മാറ്റിയെടുക്കാം എന്നായിരുന്നു  അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ നിലപാട്. ആദ്യം കേജ്‌രിവാള്‍  ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നത്, ലോക് സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ചില തെരഞ്ഞെടുത്ത സ്ഥാനര്‍ത്ഥികള്‍ക്കെതിരെ മത്സരിക്കാന്‍ ആയിരുന്നു. പക്ഷെ ശിവ സേനയും, സമാജ് വാദി പാര്‍ട്ടിയുമൊക്കെ കേജ്‌രിവാളിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രവേശനത്തെ കളിയാക്കി.

സമാജ് വാദി പാര്‍ട്ടിയിലെ രാം ഗോപാല്‍ യാദവ് പറഞ്ഞത് ഇതായിരുന്നു.

"Not one of them can win an election. It will be a miracle if a few get away with their deposits intact."

ഇതേ പാര്‍ട്ടിയിലെ മോഹന്‍  സിംഗിന്റെ അഭിപ്രായം ഇങ്ങനെ.

"It is unfortunate that the Team Anna, which was conducting an anti-corruption movement, by abusing political class and Parliament has now decided to join the very politics. They will soon realise that conducting politics and running a social movement are two different games."

ശിവ സേന നേതാവ് സഞ്ചയ് റൌട്ട് പറഞ്ഞത് ഇതായിരുന്നു.

"The Shiv Sena has always asked Team Anna to stop mudslinging the politicians from outside and, instead, enter political filed directly. Let them now fight elections and try to capture power. Now, they will understand how difficult it is to be in politics and how easy it was to preach to politicians," 

ഇടതുപക്ഷ പാര്‍ട്ടികളും ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയെ, അരാഷ്ട്രീയ വാദികള്‍ എന്നു വിളിച്ചു.

പക്ഷെ കേജ്‌രിവാള്‍ പാര്‍ട്ടിയുമായി മുന്നോട്ടു പോകാന്‍ തീരുമാനിച്ചു. പുതിയ പാര്‍ട്ടിയുടെ പ്രവര്‍ത്തന രീതിയും അദ്ദേഹം വിശദീകരിച്ചു. മാത്രമല്ല ഡെൽഹി നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ തന്നെ രംഗത്തിറങ്ങാനും തീരുമാനിച്ചു.

ഡെല്‍ഹി നിയമ സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ സാധാരണക്കാരെ കേജ്‌രിവാള്‍ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥികളാക്കി. പാർട്ടിയുടെ  ചിഹ്ന മായി ചൂൽ  തെരഞ്ഞെടുത്തു. പ്രതീകാത്മകമായ നടപടി ആയിരുന്നു അത്.

കോണ്‍ഗ്രസും ബി ജെ പിയും, ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയെ Non factor എന്നും  non actor എന്നും വിളിച്ചവഗണിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചു.  പക്ഷെ കേജ്‌രിവാള്‍ അഴിമതിയും, വിലക്കയറ്റവും, സ്ത്രീ സുരക്ഷയും ഒക്കെ പ്രചരണ ആയുധമാക്കി. ബി ജെ പി പതിവു പോലെ  കോണ്‍ഗ്രസ് നേതാക്കളെ ആക്രമിച്ചും, ഹിന്ദുത്വ കാര്‍ഡിറക്കിയും പ്രചരണം നടത്തി.  കോണ്‍ഗ്രസാകട്ടെ ഉദാരവത്കരണവും ഇതു വരെ  നടപ്പിലാക്കാത്ത സ്വപ്ന പദ്ധതികളുമൊക്കെ പ്രയോഗിച്ചു. വിജയ്  ഗോയലിനെ മുന്നില്‍ നിറുത്തി പ്രചരണം തുടങ്ങിയ ബി ജെപിക്ക്, ഇടക്കുവച്ച് ഗോയലിനെ മാറ്റേണ്ടി വന്നു. കേജ്‌രിവളിന്റെ പാര്‍ട്ടിയുടെ പ്രസക്തി തിരിച്ചറിഞ്ഞശേഷമായിരുന്നു അതുണ്ടായത്. അനായാസം കോണ്‍ഗ്രസിനെ തോല്‍പ്പിച്ച് അധികാരത്തിലെത്താം, എന്ന് കണക്കു കൂട്ടിയ ബി ജെ പിയില്‍ തന്നെ ആദ്യ ശുദ്ധീകരണം ഉണ്ടായി. അതിന്റെ കാരണം ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി തന്നെയാണ്.  പക്ഷെ അപ്പോഴും കോണ്‍ഗ്രസ് അത് തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ല.

മുഖ്യ മന്ത്രി ഷീലാ ദീക്ഷിതിനെതിരെ തന്നെ കേജ്‌രിവാള്‍ മത്സരിച്ചു. സുരക്ഷിതമായ മണ്ഡലം തേടിപോയില്ല. അപകടം മണത്ത കോണ്‍ഗ്രസ് ചില നാറിയ കളികള്‍ക്ക് തുനിഞ്ഞു. ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയുടെ ധനസഹായത്തേക്കുറിച്ച് ആരോപണമുന്നയിച്ചു. അന്വേഷിക്കാന്‍ ഉത്തരവും ഇട്ടു. ബി ജെപിയും അതേറ്റു പിടിച്ചു. പക്ഷെ അതൊന്നും കേജ്‌രിവാളിനെ തളര്‍ത്തിയില്ല. ബാക്കിയൊക്കെ ചരിത്രം.

പല മുഖ്യമന്ത്രിമാരും, പ്രധാന മന്ത്രിയും വരെ തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളില്‍ പരാജയപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. പക്ഷെ അതൊക്കെ പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ  സ്ഥാനാർത്ഥികളോടായിരുന്നു. ആദ്യമായിട്ടാണ്, ഒരു മുഖ്യമന്ത്രി ആദ്യമായി രാഷ്ട്രീയം തുടങ്ങിയ ഒരു വ്യക്തിയോട് പരാജയപ്പെടുന്നത്. കോണ്‍ഗ്രസ് മുഖ്യ മന്ത്രി ഷീലാ ദീക്ഷിതിന്, ആ ബഹുമതിയും സ്വന്തം. മാസം 600 രൂപ വരുമാനമുള്ള ഒരു കുടുംബത്തിന്, സുഭിക്ഷമായി ഡെല്‍ഹിയില്‍ ജീവിക്കാം എന്ന  "പോസ്റ്റ്‌ മോഡേണ്‍" കണ്ടുപിടുത്തം നടത്തിയ ഷീലയുടെ പരാജയം അനിവാര്യമായിരുന്നു. അല്ലെങ്കില്‍ ഇന്‍ഡ്യന്‍ ജനാധിപത്യം അര്‍ത്ഥശൂന്യമെന്നു  വിളിക്കപ്പെടേണ്ടി വരും.

അധികാരം ​മോഹിച്ചല്ല ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി മത്സരിച്ചത്. അധികാരം ജനങ്ങളിലേക്കെത്തിക്കുക എന്ന ജനാധിപത്യ തത്വത്തിനു വേണ്ടി ആണ്. ഒരു പക്ഷെ അവര്‍ ഇനി വരുന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളില്‍ പരാജയപ്പെട്ടേക്കാം. പക്ഷെ അവര്‍ ഒരു മാതൃക കാണിച്ചു തന്നു. ജനങ്ങളുടെ ശക്തി എന്താണെന്നും അതെങ്ങനെ പ്രയോജനപ്പെടുത്താമെന്നും.

മധ്യ വര്‍ഗ്ഗം ഒരാവേശത്തിനു വേണ്ടി പിന്നാലെ കൂടിയ ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി, ഫേസ്‌ബുക്കില്‍ ജനിച്ചു മരിച്ചു പൊയ്‌ക്കോളുമെന്നു പലരും കരുതി. മധ്യവര്‍ഗ്ഗത്തിന്റെ മിശിഹാ എന്ന് സ്വയം വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന മോദി, ബി ജെപിയുടെ മധ്യവര്‍ഗ്ഗവോട്ടുകള്‍ സുരക്ഷിതമാക്കുമെന്നും, ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി, കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ വോട്ടുകളായിരിക്കും പിടിക്കുക എന്നുമാണ്, ബി ജെ പി കരുതിയിരുന്നത്.   ഭരണവിരുദ്ധ വോട്ടുകള്‍ ബി ജെ പിയും ആം ആദ്‌മിയും ചേര്‍ന്ന്‌ പങ്കിട്ടെടുക്കുമ്പോള്‍ ഫലം തനിക്കനുകൂലമാകുമെന്ന് ഷീലാ ദീക്ഷിതും കണക്കു കൂട്ടിയിരുന്നു. പക്ഷെ ജനകീയ പ്രശ്നങ്ങളില്‍ കെജ്‌രിവാള്‍ അക്ഷരാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഇടപെട്ടുതുടങ്ങിയപ്പോള്‍ ചിത്രമാകെ മാറി. ആഴ്ച്ചതോറും ഇന്ധനവില കേന്ദ്ര സര്‍ക്കാര്‍ കൂട്ടുന്നതുപോലെ, കൂടെക്കൂടെ വൈദ്യുതി നിരക്ക് ഡെല്‍ഹി സര്‍ക്കാരും കൂട്ടി. ഒറ്റ മുറിമാത്രമുള്ള വീടുകളില്‍ പോലും വൈദ്യുതി ബില്‍ 4000 രൂപയോളം  വന്നതോടെ, പലരും ബില്ലടക്കുന്നത് നിറുത്തി. വൈദ്യുതി ബന്ധം വിഛേദിച്ചായിരുന്നു ദീക്ഷിത്  പ്രതികരിച്ചത്. ഇതിനെതിരെ അധര വിലാപം നടത്താന്‍ നില്‍ക്കാതെ, വിഛേദിച്ച വൈദ്യുതി കണക്ഷനുകള്‍ സ്വയം പുനഃസ്ഥാപിച്ചുകൊണ്ട് കെജ്‌രിവാള്‍  തന്റെ പ്രതിബദ്ധത മനസിലാക്കി കൊടുത്തു. അതാണു ജനങ്ങളില്‍ വിശ്വാസം ജനിപ്പിച്ചത്. അധികാരത്തിലെത്തിയാല്‍ ജന പക്ഷത്തു നില്‍ക്കുമെന്ന ക്രമേണ പൊതു ജനത്തിനു വിശ്വാസമായി. കമ്യൂണിസ്റ്റുപാര്‍ട്ടിയുടെ ആദ്യകാലങ്ങളില്‍ അവര്‍ നടത്തിയ ഇടപെടലുകളോട് സാമ്യമുള്ളതായിരുന്നു ഇത്. ഈ പ്രവര്‍ത്തി മധ്യവര്‍ഗ്ഗത്തെ മാത്രമല്ല സമ്പന്നരെ പോലും  കെജ്‌രിവാളിന്റെ  പാര്‍ട്ടിയോടടുപ്പിച്ചു.

28 സീറ്റുകളില്‍ ജയിച്ച ആം  ആദ്മി പാര്‍ട്ടി, 20 സീറ്റുകളില്‍ രണ്ടാം സ്ഥാനത്തു വന്നു. അത് നിസാര കാര്യമല്ല. അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ ബുദ്ധി മോശമാണ്, ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയെ ഭൂരിപക്ഷം നേടുന്നതില്‍ നിന്നും അകറ്റിയത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേരുപയോഗിക്കാനോ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സമരത്തിന്റെ ഗുണഭോക്തവാകാനോ ആം ആദ്മിയെ അനുവദിച്ചില്ല. രാഷ്ട്രീയ പ്രചരണത്തിനു പോയില്ലെങ്കിലും, ധാര്‍മ്മിക മായ ഒരു പിന്തുണ അദ്ദേഹത്തിനു കൊടുക്കാമായിരുന്നു. എങ്കില്‍ ഇപ്പോള്‍ കേജ്‌രിവാള്‍ ഡെല്‍ഹി മുഖ്യമന്ത്രി ആയിരുന്നേനെ. കേജ്‌രി വള്‍ ഒരിക്കല്‍ മുഖ്യമന്ത്രി ആകുമെന്നൊക്കെ ഇപ്പോള്‍ അണ്ണാ ഹസാരെ പറയുന്നുണ്ട്.  ഒരാറു മാസം മുന്നെ ഇത് പറഞ്ഞിരുന്നെങ്കില്‍,  ഇപ്പോള്‍ തന്നെ കേജ്‌രിവാള്‍ മുഖ്യമന്ത്രി ആകുമായിരുന്നു.

ഡെല്‍ഹിയിലെ പ്രകടനത്തില്‍ നിന്നും ആവേശം കൊണ്ട് ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയില്‍ മുംബൈയില്‍ പ്രവര്‍ത്തനം ഊര്‍ജ്ജിതമാക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇപ്പോള്‍ തന്നെ വിവരാകാശ നിയമപ്രകാരം പ്രവര്‍ത്തകര്‍, എം പി മാരും എല്‍ എ മാരും അവര്‍ക്കനുവദിച്ച ഫണ്ടുകള്‍ എങ്ങനെ ദുരുപയോഗം ചെയ്തു  എന്നതിന്റെ കണക്കൊക്കെ എടുത്തു കഴിഞ്ഞു. പാര്‍പ്പിടം, വൈദ്യുതി, വെള്ളം ഇവയില്‍ ആണവര്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാന്‍ ഉദ്ദേശിക്കുന്നതും.

കോണ്‍ഗ്രസിനും ബി ജെ പിക്കും പകരം മൂന്നാമതൊരു കക്ഷിയെ  ജനങ്ങള്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നതിന്റെ സൂചനയായി ഡെല്‍ഹിലെ ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടിയുടെ നേട്ടത്തെ  കണക്കാക്കാം. സുതാര്യവും വിശ്വാസയോഗ്യവുമായ ബദല്‍ ഉണ്ടെങ്കില്‍ സ്വീകരിക്കാന്‍ ജനം തയ്യാറാണെന്ന് ഇത് തെളിയിക്കുന്നു.
ഒറ്റയ്‌ക്കു കേവലഭൂരിപക്ഷം നേടി അധികാരത്തിലെത്താന്‍ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും, ഭരണത്തില്‍നിന്നു കോണ്‍ഗ്രസിനെ പിഴുതെറിയാനും  ബി ജെ പിയെ ഭരണത്തില്‍നിന്ന്‌ അകറ്റിനിര്‍ത്താനും അവര്‍ക്കായി. പോള്‍ ചെയ്‌ത വോട്ടുകളുടെ 30 ശതമാനം സ്വന്തമാക്കാനും അവര്‍ക്കു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട് എന്നാണ്, റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍. കോണ്‍ഗ്രസിനും ബി ജെ പി ക്കും പകരമായി വിശ്വസിക്കാന്‍ പറ്റുന്ന ഒരു പാര്‍ട്ടിയുണ്ടെങ്കില്‍ വോട്ടര്‍മാര്‍ അവരെ സ്വീകരിക്കും എന്നാണിത് തെളിയിക്കുന്നത്.  

ആദ്യമായി ഏര്‍പ്പെടുത്തിയ നിഷേധ വോട്ടുകള്‍ ഏറ്റവും കുറവ് ഡെല്‍ഹിയിലാണു രേഖപ്പെടുത്തപ്പെട്ടത്. 0.6%. ചത്തീസ്ഘഡില്‍ 4.6 % രേഖപ്പെടത്തപ്പെട്ടപ്പോളാണിത്. ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി മത്സരിച്ചില്ലായിരുന്നെകില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ നിഷേധ വോട്ടുകള്‍ ഉണ്ടാകേണ്ടിയിരുന്നത് ഡെല്‍ഹിയിലായിരുന്നു.

ആം ആദ്മി പാര്‍ട്ടി ഇപ്പോള്‍ ഡെല്‍ഹിയില്‍ കയറി നില്‍ക്കുന്ന സ്ഥാനത്തേക്ക് വരേണ്ടിയിരുന്നത് ഇടതുപാര്‍ട്ടികളായിരുന്നു. ചരിത്രപരമായ മണ്ടത്തരങ്ങള്‍ പലതും കാണിച്ച അവര്‍ക്കിനി അത് സാധിക്കുമെന്നു തോന്നുന്നില്ല. ഇടതുപാര്‍ട്ടികളും  ബി എസ്പിയും ഒക്കെ ഡെല്‍ഹിയില്‍ സജീവമായിരുന്നെങ്കിലും പരമ്പരഗാതമായ അവരുടെ  സമീപനത്തെ ജനങ്ങള്‍ വിശ്വാസത്തിലെടുത്തില്ല. കഴിഞ്ഞ തവണ കുറച്ച് സീറ്റുകള്‍ നേടാന്‍ കഴിഞ്ഞ ബി എസ് പിയെ അവര്‍ കയ്യൊഴിഞ്ഞു. തങ്ങളുടെ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഏറ്റെടുക്കാന്‍ തയ്യാറാകുകയും സുതാര്യവും വിശ്വാസയോഗ്യവുമായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയും ചെയ്യാത്ത കക്ഷികള്‍ എത്രവലിയ പാരമ്പര്യമുള്ളവരായാലും ബദലാകാന്‍ അനുവദിക്കില്ലെന്നു സാധാരണക്കാരന്‍ പറയുന്നതിന്റെ സൂചന ഇതിലുണ്ട്‌.